Şair Baba ve Damdakiler

Şair Baba ve Damdakiler

Yazar: İbrahim Balaban

Cem Yayınevi, 1968

Bursa Cezaevi’nde Özgürlüğe Açılan Bir Koğuş: Şair Baba ve Damdakiler

Kitabın Tanıtım Yazarı: Miray Çora

“Özgür canlılar ekmeğini taştan alır. Ya tutsak olanlar?”

İbrahim Balaban; 1921 yılında Bursa’da, okuma ve resim tutkusuyla doğar. Yaşamı ilk olarak 16 yaşındayken tütün kaçakçılığından, daha sonraki yıllarında ise bir hasmını öldürmek suçundan cezaevine düşmesiyle bambaşka bir yöne evrilir.

Köylü sınıfında yılların getirdiği zulüm, eğitimi bu topraklardan söküp almaya devam ederken Nâzım Hikmet ile tanışır Balaban. Şairden sanata, resme ve düşünceye dair eğitimler alır. Geri kalan yaşamında, edindiği bu donanım ve doğuştan gelen yeteneği onu resim sanatında önemli yerlere ulaştırır.

Kitaba beni en çok çeken de çizdiği resimlerin çoğunu bu anılarda okuyabiliyor olmak. Her bir fırça darbesini tutkuyla anlattığı sanat eserlerinin hikayesini ve çıkış noktasını bu titizlikte, böyle bir anlatımla okumak oldukça heyecan verici bir deneyim. Yer alan anıların hem edebiyat hem resim hem de bu konulara merak salmış insan toplulukları açısından önemli olduğu, okuduğumuz zaman açıkça anlaşılan bir gerçektir.

İbrahim Balaban’ın on altılı yaşlarında tanıştığı ve yıllar içerisinde gönül bağı kurduğu Şair Baba ile 10 yaşımda Sevdalı Bulut kitabı dolayısıyla tanıştım. Kendisinin şiirleriyle ve fikir dünyasıyla kurduğum bağ, beni İbrahim Balaban’a kadar taşıdı. O noktadan sonra kendimi Balaban’ın anı türünde kaleme aldığı bu kitabı okurken buldum. Bu kitap, ressamın ve şairin yaşamı dahil birçok yaşama bambaşka pencerelerden bakmamı sağladı. Nâzım Hikmet’in bilgeliğinde, bir ressamın nasıl sanata karıştığını görme imkânı tanıdı.

Nâzım Hikmet, bir ışık yaktığı fikir dünyasında başrolün kendisi olduğunu öğretmiştir İbrahim Balaban’a. Bundan dolayı İbrahim Balaban’ın resimlerinde, öncelikle birçok insanın görmek istemediğini veya göremediğini görürsünüz. Sansürlenen görüş açılarımızda kolaylıkla denk gelemeyeceğimiz acıları bizlere gösterir.

Nâzım Hikmet, haksız ve karanlık cezaevi yaşamında dahi halkların dünyasını aydınlatmaya devam etmiştir.